İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) savaş suçu işlediği gerekçesiyle hakkında çıkardığı tutuklama kararına rağmen dün sabah saatlerinde UCM üyesi Macaristan’ın başkenti Budapeşte’ye gitti. Macaristan lideri Viktor Orban’ın davetiyle bu ülkeye dört günlük bir ziyaret gerçekleştiren Netanyahu, UCM kararından bu yana ilk kez bir Avrupa ülkesini ziyaret etti. Orban, savaş suçundan aranan Netanyahu’yu kırmızı halı ve askeri şeref kıtasıyla karşıladı. Tarihi Buda Kalesi’nde düzenlenen karşılama töreninde İsrail’in ulusal marşı “Hatikvah” da çalındı.

‘TEŞEKKÜRLER VİKTOR’

İki lider ziyaretin başlangıcında yan yana poz verirken, Orban, yakalama kararına uymamalarını “UCM’nin siyasi bir platforma dönüştüğüne ikna olmalarıyla” gerekçelendirdi. Netanyahu da uzun süredir siyasi yozlaşmışlıkla suçladığı UCM kararının Orban tarafından tanınmamasını memnuniyetle karşılayarak, “Teşekkür ederim, Viktor. Bu, Tüm demokrasiler için önemli” diye konuştu. Orban geçen kasım ayında, UCM’nin Gazze’de işlenen savaş suçları nedeniyle tutuklama emri çıkarmasından bir gün sonra Netanyahu’ya davet göndermiş, kararın “Macaristan’da hiçbir etkisi olmayacağını garanti edeceğini” söylemişti.

‘UCM’DEN ÇEKİLİYORUZ’

Netanyahu’nun Budapeşte’ye vardığı saatlerde ise Orban’ın ofisinden Macaristan’ın UCM tüzüğü Roma Statüsü’nden çekileceği açıklaması geldi. UCM’nin kurucu üyelerinden olan Macaristan, mahkemeden ayrılan ilk Avrupa Birliği üyesi ülke olacak. Ancak Budapeşte’nin ayrılma kararını bu kadar hızlı vermesi mümkün değil. Önce Macaristan parlamentosundan bir yasa tasarısı geçirilmesi, ardından Birleşmiş Milletler Genel Sekreteriliğine resmi bildirimde bulunulması gerekiyor. Çekilme bu süreçten bir yıl sonra yürürlüğe giriyor. Yani Macaristan’ın UCM tüzüğüne göre yakalama kararını uygulama sorumluluğu devam ediyor. Netanyahu hakkındaki karar Avrupa ülkeleri arasında görüş ayrılıklarına neden olsa da Macaristan’ın tutumunun, kurumun yaptırım gücünün sorgulanmasına neden olmasından endişe ediliyor.

MAHKEMEDEN TEPKİ

Orban’ın UCM kararını tanımaması İsrail’den teşekkür alırken, uluslararası toplumun ise tepkisini çekti. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, X hesabından, teşekkür paylaşımı yaptı. Ramallah merkezli Filistin Yönetimi Macaristan’a yakalama emrini uygulama çağrısı yaparken, Hamas ise Macaristan’ı “kaçak bir savaş suçlusuyla ortaklık etmekle” suçladı. UCM Sözcüsü Fadi El-Abdallah’tan üye devletlerin mahkemenin hukuki kararlarını tek taraflı belirleyemeyeceği açıklaması geldi. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da Macaristan’ın tutumunun “uluslararası ceza hukuku için kötü bir gün” olduğunu belirterek, “Avrupa’da hiç kimsenin hukukun üstünde olmadığını” söyledi.

BİLGİ NOTU:

UCM, 21 Kasım 2024’te açıkladığı kararda, “Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan ötürü” İsrail Başbakanı Netanyahu ile eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkardığını duyurmuştu. UCM’nin çıkardığı tutuklama emirlerinin uygulanması, mahkemenin kurucu anlaşması olan Roma Statüsü’nün 86. ve 87. maddeleri gereğince taraf ülkelerin yükümlülüğünde bulunuyor. Statünün 89. maddesi uyarınca Netanyahu ve Gallant’ın, UCM’ye taraf herhangi bir ülkeye seyahati durumunda, o ülkenin yetkili makamlarının kendilerini tutuklayıp Lahey’deki mahkemeye teslim etmesi gerekiyor.